Pentatonische Ladders

Pentatonische Ladders vs. Kerkmodi

Dit topic gaat over allerlei geinige dingen die je kan doen met pentatonische ladders. Eerst wat basic stuff, en daarna wat meer het diepe in.

PENTATONIC BASICS

Een pentatonisch toonladder bestaat uit vijf noten, in tegenstelling tot de 'normale' zeventonige (ookwel: heptatonische) toonladders, die uit zeven tonen bestaan. Dit kun je al uit de naam halen omdat penta het griekse woord is voor vijf. Om dit te onthouden kun je denken aan bijvoorbeeld het woord pentagram (ster met vijf punten).

De gewone [zeventonige] (kerk)toonladders [modi] bestaan uit zeven noten en kunnen daarom ook in zeven verschillende modi voorkomen. De pentatonische ladders bestaan uit vijf tonen en kunnen dus voorkomen in vijf verschijningsvormen. De eerste pentatonische modus, de zgn. majeur pentatoniek, bestaat uit dezelfde noten als de eerste kerkmodus [gewoon majeur] alleen dan zonder de 4 en de 7.

Van alle zeven modi heb je dus een parallele pentatonische modus, behalve van de 4e en 7e modi: lydisch en locrisch. Zoals we later zullen zien zijn de eerste en de derde pentatonische wel compatible met deze twee kerktoonladders, maar laten we ons eerst eens beperken tot de twee belangrijkste pentatonische modi: de mineur- en de majeurpentatoniek.

Net als C majeur [1e modus] de majeurparalel is van A mineur [6e modus], is C majeur pentatonisch de majeurparalel van A mineur pentatonisch. Dat wil zeggen dat uit dezelfde tonen bestaan maar een ander tonaal centrum hebben [beginnen en eindigen op een andere toon]. Net als mineur [aeolish] en majeur [ionish] vanuit de westerse muziektheorie beschouwd de twee belangrijkste modi zijn. Zijn de mineur- en de majeurpentatoniek die je van deze twee kerkmodi kunt afleiden de twee belangrijkste pentatonische ladders.

[Klik op de afbeeldingen om te vergroten]



Doorgaans als mensen spreken over 'de' pentatonische ladder bedoelen ze overigens de mineurpentatoniek [minor pentatonic], en dan vaak in zijn bekenste vorm daarvan in de zgn. box-positie. Deze namelijk komt nagenoeg overeen met de immer populaire blues scale, met het verschil dat deze tussen derde en vierde noot nog een extra chromatische noot bevat: de bluenote.



PENTATONISCHE LADDERS UITBREIDEN TOT ZEVENTONIGE TOONLADDERS

Als je een pentatonische ladder aanvult met twee noten kom je op een van de zeven modi uit. Echter je kunt dat op drie manieren doen. Zo kun je een mineurpentatoniek aanvullen tot een aeolische ladder (natuurlijk mineur(=gewoon mineur)), tot phrygisch (mineur met b2) of tot dorisch (mineur met #6).











De majeurpentatoniek is als het ware de 2e modus van de mineurpentatoniek, dus uitgaande van de minor pentatonic van op A, dezelfde verzameling noten alleen dan met als tonaal centrum (begin en eindpunt) de noot C. De majeurpentoniek die je op die manier krijgt kun je ook weer met twee noten uitbreiden tot drie verschillende modi: Ionish (natuurlijk majeur(=gewoon majeur)), Lydisch (majeur met #4) en Mixolydish (majeur met b7).